دررفتگی لگن
دررفتگی لگن اغلب درنتیجه تصادف با وسیله نقلیه موتوری رخ می‌دهد. در این عارضه مفصل ران می‌تواند به جلو یا عقب تغییر مکان دهد (قدامی یا خلفی)؛ اما دررفتگی خلفی لگن معمولاً شایع‌تر است .تلاش برای جایگذاری مفصل لگن دررفته در اسرع وقت برای جلوگیری از عوارض مهم است. پزشکان متخصص باتجربه معمولاً با کشش ران فاصله ایجادشده را کاهش می‌دهند تا استخوان‌ها به‌درستی در جای خود قرار بگیرند، اما در صورت عدم موفقیت ممکن است یک عمل جراحی لازم باشد.
همچنین ممکن است فرد برای ماه‌ها به فیزیوتراپی و توان‌بخشی نیاز داشته باشد تا عملکرد طبیعی خود را به دست آورد. در صورت عدم درمان به‌موقع و صحیح نزد متخصصان ماهر ممکن است فرد دچار عوارضی مانند آسیب عصب سیاتیک ، آرتروز و حتی مرگ استخوان ران (نکروز آواسکولار سر استخوان ران) شود. در ادامه به‌طور دقیق‌تر این آسیب را توضیح خواهیم داد.
فهرست
دررفتگی لگن چیست؟
دررفتگی لگن درواقع به معنی دررفتگی مهم‌ترین مفصل آن یعنی مفصل ران است. پس هرگاه از دررفتگی لگن صحبت می‌شود بیشتر منظور دررفتگی مفصل ران است. مفصل ران شامل مفصل توپی و سوکت است. سوکت در قسمتی به نام استابلوم قرار می‌گیرد. عضلات و رباط‌های اطراف و یک باند غضروف ضخیم به نام لابروم مفصل را تثبیت می‌کند. دررفتگی لگن زمانی اتفاق می‌افتد که سر استخوان ران به‌اجبار و به دلیل فشار زیاد از استابولوم خارج شود.
پزشکان دررفتگی لگن را با توجه به‌جایی که استخوان ران نسبت به استابولوم حرکت می‌کند، توصیف می‌کنند.
دررفتگی خلفی، وقتی است که سر استخوان ران به عقب حرکت می‌کند که بیشترین شیوع را دارد و اغلب در اثر تصادف ماشین و آسیب‌دیدگی‌های ورزشی رخ می‌دهد.
دررفتگی قدامی لگن و مفصل ران زمانی اتفاق می‌افتد که سر ران از سوکت استابولوم به جلو رانده شود. این نوع دررفتگی لگن می‌تواند در حوادث اسکی رخ دهد. بیمارانی که قبلاً این بخش را جراحی کرده‌اند و از مفصل جایگزین استفاده نموده‌اند نیز ممکن است دچار جابه‌جایی و دررفتگی لگن شوند.
دیسپلازی رشد مفصل ران نیز نوعی حالت غیرطبیعی مفصل ران در بدو تولد است (که قبلاً به آن دیسپلازی مادرزادی مفصل ران گفته می‌شد). دیسپلازی رشد می‌تواند منجر به دررفتگی لگن در نوزادان و کودکان شود.
علائم دررفتگی لگن چیست؟
این عارضه نیز مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر با علائمی همراه است که شایع‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
-
درد شدید لگن
-
لنگیدن
-
درد مفصل
-
درد کشاله ران
-
احساس گرما در ناحیه مفصل و ران
-
مشاهده تورم روی ران
-
حساسیت لگن
-
مشکل خوابیدن روی ران
علاوه بر درد و موارد گفته‌شده فوق تغییر شکل، اسپاسم عضلات و ناتوانی درحرکت دادن ران از علائم رایج و نشانه‌های دررفتگی لگن هستند. در این شرایط معمولاً بیمار قادر به تحمل وزن یا ایستادن روی لگن نخواهد بود.
در معاینه فیزیکی، مشاهده می‌شود که ران و پا در وضعیت غیرطبیعی قرار گرفته و تغییر شکل بدنی ایجادشده است. برای دررفتگی خلفی ران، مفصل ران کوتاه و به‌صورت چرخیده شده به سمت داخل خواهد بود، به این معنی که پا به سمت داخل و به سمت خط میانی بدن معطوف خواهد شد؛ اما در حالت دررفتگی قدامی برعکس این حالت اتفاق می‌افتد و مفصل ران با چرخش به سمت خارج بدن از خط میانی بدن دور می‌شود.
چه عواملی باعث دررفتگی لگن می‌شود؟
دررفتگی لگن یک آسیب غیرمعمول در ران است؛ زیرا برای دررفتن لگن و مفصل ران انرژی زیادی لازم است و بیشتر دررفتگی ران به دلیل آسیب‌دیدگی وسایل نقلیه موتوری می‌باشد. آسیب‌های ورزشی اغلب در فوتبال و راگبی، اسکی و اسنوبورد اتفاق می‌افتد.
اما در بیمارانی که از پیوند مفصل جایگزین استفاده کرده‌اند، به دلیل اینکه این ناحیه پایداری قبل را ندارد ممکن است حتی یک سقوط ساده یا یک حرکت غیرطبیعی نیز انرژی کافی را برای جابه‌جایی پروتز مفصل ران و دررفتگی لگن فراهم کند
.
چه عواملی احتمال دررفتگی لگن را افزایش می‌دهد؟
خطر دررفتگی لگن یا مفصل ران در هر حادثه‌ای با ضربه و انرژی زیاد در هر سنی و هر جنسیتی وجود دارد؛ اما دررفتگی لگن بیشتر در تصادفات وسایل نقلیه موتوری، عابران پیاده که با اتومبیل برخورد می‌کنند و در آسیب‌های ورزشی رخ می‌دهد.
پزشکان چگونه دررفتگی لگن را تشخیص می‌دهند؟
معاینه بدنی غالباً ازنظر بالینی دررفتگی لگن را مشخص می‌کند. همچنین یک پزشک باتجربه و بامهارت ممکن است بتواند در همان معاینه فیزیک ناهنجاری مفصل ران و همچنین موقعیت غیرعادی مفصل ران را مشاهده کند. تصویربرداری با اشعه ایکس نیز تشخیص دررفتگی مفصل ران را تأیید می‌کند.
پزشک متخصص ارتوپد همچنین به دنبال عوارض مرتبط با دررفتگی لگن، ازجمله آسیب به شریان فمورال است که از جلوی مفصل و عصب سیاتیک واقع در پشت مفصل ران عبور می‌کند. بسته به شرایط، پزشک متخصص ممکن است بیمار را ازنظر سایر آسیب‌هایی که ممکن است به قسمت‌های دیگر بدن نیز وارد شده باشد، ارزیابی کند.
درمان دررفتگی لگن چگونه است؟
درمان اولیه لگن دررفته، تلاش برای جابه‌جایی مجدد آن و برگرداندن آن به حالت طبیعی، یعنی جایگزینی سر استخوان ران در داخل مفصل ران است. به دلیل درد و اسپاسم عضلانی همراه با آسیب، بیمار اغلب به داروهایی برای آرام بخشی و شل شدن عضلات نیاز دارد تا پزشک بتواند مفصل ران را دوباره جابه‌جا کند. تکنیک‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند برای جابه‌جایی مفصل ران استفاده شود، اما همه این‌ها شامل کشش در پا برای جایگزینی سر استخوان ران به داخل استابولوم است. به این کار روش جابه‌جایی بسته نیز گفته می‌شود.
حتی در شرایطی که بیمار تحت بیهوشی عمومی قرارگرفته است، گاهی اوقات پزشک نمی‌تواند مفصل را جابه‌جا کند و آن را به‌جای طبیعی خود برگرداند. ممکن است در سی‌تی‌اسکن بیمار مشخص شود که بخش‌هایی از استخوان ناحیه طوری خردشده است که امکان اتصال استخوان و برگرداندن آن به سرجایش وجود نداشته باشد.
در این شرایط، باید از روش باز استفاده نمود. به این معنی که یک جراح ارتوپد باتجربه و با مهارت بالا مانند جراحان فعال در کلینیک ما باید این عمل حساس را انجام دهند تا هر گونه جسم خارجی در مفصل را برداشته و سپس مفصل ران را در سوکت آن جایگزین کنند. گاهی پزشکان این کار را با استفاده از جراحی آرتروسکوپی انجام می‌دهند. انجام این جراحی توسط یک متخصص ماهر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ زیرا لگن عضو حیاتی و مهمی برای نشستن و حرکت است و عدم درمان صحیح در صورت دررفتگی می‌تواند عوارض خطرناکی مانند آسیب به عصب سیاتیک، آرتروز، دردهای پایدار تا آخر عمر و حتی افت شدید عملکرد این اندام را در پی داشته باشد. همچنین تحت مراقبت بودن بعد از انجام جراحی و تحت نظر پزشک بودن برای گرفتن برنامه‌های مراقبتی از اهمیت فوق‌العاده بالایی برخوردار است.
پس از جایگذاری مفصل ران، برای بازگشت دامنه حرکت و بازیابی قدرت در عضلات اطراف مفصل ران نیز، فیزیوتراپی و توان‌بخشی لازم است.
بررسی دقیق عوارض عدم درمان صحیح دررفتگی لگن
همان‌طورکه گفتیم عدم درمان کامل دررفتگی لگن که در برخی مواقع به دلیل شرایط آسیبی شدید و در برخی مواقع به دلیل تجربه و مهارت پایین جراح اتفاق می‌افتد می‌تواند برای بیمار خطرناک باشد. به همین دلیل در ادامه این موارد را به‌صورت مختصر توضیح خواهیم داد:
آسیب عصب سیاتیک
عصب سیاتیک پشت لگن قرار دارد و می‌تواند با دررفتگی مفصل ران کشیده شده و آسیب ببیند.
نکروز آواسکولار سر استخوان ران
ناحیه سر استخوان ران یا گودی ران، خون موردنیاز خود را از رگ‌های کوچک که در امتداد رباط‌ها قرار دارند و به پایدار نگه‌داشتن مفصل ران کمک می‌کنند، می‌گیرد. این شریان‌ها در صورت دررفتگی لگن و عدم درمان صحیح می‌توانند کشیده شده، آسیب‌دیده یا پاره شوند. همچنین ممکن است در اثر دررفتگی لگن و مفصل ران، قسمتی از استخوان ناحیه از بین برود (نکروز). این امر باعث می‌شود مفصل ران به‌تدریج دامنه حرکتی خود را ازدست‌داده و به‌طور بالقوه نیاز به تعویض مفصل ران داشته باشد. به همین دلیل، هدف این است که در کمترین زمان ممکن لگن دررفته جایگذاری و درمان شود. برای بررسی این عارضه، بعد از جایگذاری از طریق ام آر آی وضعیت توسط متخصص پیگیری می‌شود.
آرتروز مفصل ران
گاهی دررفتگی لگن و درمان به‌موقع و صحیح آن می‌تواند منجر به ایجاد آرتروز در مفصل ران و دردهای التهابی و پایدار در این ناحیه شود که فعالیت‌هایی مانند راه رفتن را برای بیمار دشوار می‌کند.
دررفتگی مکرر مفصل ران
اگر درمان و جراحی دررفتگی لگن به‌درستی انجام نشود ساختارهایی که مفصل ران را ثابت نگه می‌دارند ممکن است به‌اندازه کافی خوب در جای خود قرار نگیرند و منجر به دررفتگی‌های مکرر با ضربات ضعیف‌تر شوند.
زمان بهبودی دررفتگی لگن چقدر است؟
فیزیوتراپی بعد از مراحل درمان و جا انداختن مفصل ران بسیار مهم است و با تمرینات بدون نیاز به تحمل وزن شروع می‌شود که می‌تواند بعد از هفته اول جااندازی شروع گردد. البته بهترین زمان آن را پزشک متخصص با توجه به شرایط بیمار مشخص می‌کند. اهمیت فیزیوتراپی صرفاً جهت جلوگیری از دست دادن دامنه حرکت است.
تقویت عضلات پا می‌تواند از زمانی شروع شود که بیمار بدون درد باشد و بدون عصا راه برود، معمولاً بعد از 4 تا 8 هفته می‌توان این کار را تحت نظر پزشک متخصص انجام داد. اگر همه‌چیز خوب پیش برود، ممکن است 3 الی4 ماه طول بکشد تا پس از دررفتگی مفصل ران به فعالیت کامل خود برگردید.
چند نکته بسیار مهم درباره دررفتگی لگن که باید حتماً بدانید!
-
دررفتگی لگن و مفصل ران یک آسیب قابل‌توجه است و در صورت مشاهده علائم باید سریعاً به پزشک متخصص و یا یک کلینیک مجهز مراجعه نمایید؛ زیرا زمان امکان درمان کامل محدود است.
-
در حدود 70٪ از بیماران مبتلا به دررفتگی خلفی ران، شکستگی استابولوم نیز اتفاق می‌افتد.
-
تقریباً 10٪ تا 15٪ بیماران مبتلا به دررفتگی مفصل ران دچار آسیب عصب سیاتیک می‌شوند.
-
در حدود 2٪ تا10٪ بیماران مبتلا به دررفتگی لگن، اگر در عرض 6 ساعت جااندازی صحیح اتفاق نیفتد، دچار نکروز آواسکولار سر استخوان ران می‌شوند.
-
تقریباً 20٪ بیماران مبتلا به دررفتگی مفصل ران درنهایت دچار آرتروز در مفصل ران می‌شوند.
آیا می‌توان از دررفتگی لگن جلوگیری کرد؟
معمولاً دررفتگی لگن به دلیل حوادث غیرمنتظره رخ می‌دهد و نمی‌توان از آن جلوگیری کرد.
جمع‌بندی
دررفتگی لگن در کنار اینکه می‌تواند بسیار دردناک باشد و علائم آنی ایجاد کند، اگر سریع و به‌موقع توسط متخصصین ماهر درمان نشود می‌تواند عوارض خطرناکی مانند افت شدید عملکرد، آسیب عصب سیاتیک، آرتروز و دردهای پایدار تا آخر عمر را ایجاد کند. شما می‌توانید برای درمان دررفتگی لگن و مراقبت‌های مهم بعدازآن به این کلینیک و متخصصان باتجربه‌اش اعتماد کنید. برای ارتباط گرفتن با کلینیک ما از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس‌باما استفاده کنید.